Każdy z nas może mieć problemy ze zdrowiem psychicznym. W wielu przypadkach trzeba leczyć – podobnie jak choroby serca czy wątroby – lekami. Dlaczego nikt nie wstydzi się tego, że ma chore serce, a bardzo wielu wstydzi się chorego umysłu? Niestety do niedawna choroby psychiczne były dla nas wielką tajemnicą. W związku z tym narosło wokół nich wiele krzywdzących mitów. Wielu wciąż myśli, że jeśli choroby mamy w głowach i dotyczą one naszego zachowania, to człowiek może nad nimi panować. Niestety tak nie jest i niektórych chorób bez odpowiedniego wsparcia farmakologicznego samą siłą woli nie wyleczymy, chociaż jak w przypadku wielu schorzeń, chęć wyzdrowienia i wola walki mają ogromne znaczenie.  Niegdyś psychiatrzy bardziej szkodzili, niż pomagali, a zadaniem wszelkich ośrodków – nazywanych azylami dla obłąkanych – było odseparowywanie takich osób, by nie szkodzili sobie i innym. Dziś pobyt w takim miejscu może faktycznie pomóc, a kieruje się tam głównie osoby w naprawdę złym stanie. W większości przypadków pomaga psychoterapia, ewentualnie wspomagana leczeniem farmakologicznym.

Jeśli czujemy, że z naszą psychiką jest źle, mamy problemy, z którymi nie potrafimy się uporać, być może jest to pora, by odwiedzić specjalistę od zdrowia psychicznego. Do kogo jednak udać się po pomoc? W naszym przypadku pomoże nam psycholog, psychiatra czy psychoterapeuta? Wyjaśnijmy sobie na czym polega praca tych osób i z jakimi zaburzeniami zwrócić się do każdego z nich.

Kim jest i czym zajmuje się psycholog?

Zacznijmy od najbardziej znanego specjalisty, jakim jest psycholog. Ten zawód może wykonywać osoba, która ukończyła 5 letnie studia na kierunku psychologia. Jego kompetencje są dość ograniczone. Najlepiej zgłosić się do niego, gdy nie jesteśmy pewni, kto udzieli nam pomocy. Psycholog przeprowadzi z nami wywiad, zachęci do wykonania testów psychologicznych. W dalszej części w odpowiedni sposób zinterpretuje. Na tej podstawie może skierować nas dalej, np. do psychoterapeuty lub psychiatry. Poza tym, psycholog zajmuje się raczej jednorazową pomocą, wystawia opinie, diagnozuje oraz prowadzi zajęcia z psychoedukacji. Najczęściej przyjmuje się, że do psychologa warto zwrócić się z problemami lżejszego kalibru. Przykładem takiej sytuacji mogą być problemy w związku, rodzinie, żałoba lub nieumiejętność radzenia sobie z emocjami. Czasami w takich przypadkach nawet godzinna rozmowa może dużo zmienić. Psycholog wyjaśni nam sytuację, pozwoli się wygadać, spojrzy z boku i wskaże możliwe rozwiązania. Jeśli natomiast będzie taka potrzeba, skieruje nas dalej, gdzie uzyskamy pomoc, której potrzebujemy.

Kiedy udać się do psychoterapeuty?

Oprócz psychologa, pomocy może udzielić nam psychoterapeuta. Na to miano zasługuje osoba, która ukończyła studia na kierunku humanistycznym: psychologię, pedagogikę, socjologię lub jakiś kierunek pokrewny, a następnie skończyła 4-letnią szkołę podyplomową. Jakie uprawnienia ma psychoterapeuta i kiedy się do niego zwrócić o pomoc? Osoba wykonująca ten zawód zajmuje się przeprowadzaniem tych słynnych, regularnych sesji terapeutycznych. Ich zadaniem jest odkrycie przyczyn pewnych zachowań, poradzenie sobie z lękami i innymi dolegliwościami psychicznymi, które nie mają źródła biologicznego (te natomiast leczymy za pomocą odpowiednich leków). Do psychoterapeuty należy zgłaszać się z wszelkimi zaburzeniami psychicznymi o umiarkowanym nasileniu. Można się do niego udać z atakami paniki, walką z uzależnieniami, wybuchami niekontrolowanej złości, depresją czy zaburzeniami odżywiania. Są to problemy, które utrudniają codzienne życie w społeczeństwie. Nie jesteśmy w stanie funkcjonować normalnie, skupiać się na swoich obowiązkach, szkole czy pracy. Nieleczenie tych zaburzeń może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia, a w niektórych przypadkach – życia. Pamiętajmy, że psychoterapia może przynieść pozytywne rezultaty, jednak wymaga czasu. U niektórych wystarczy kilka sesji, a u innych będą potrzebne lata. Jeśli terapia nie wystarcza lub objawy chorób nasilają się, niezbędne będzie skierowanie do psychiatry.

Kim jest psychiatra?

Z najbardziej poważnymi problemami na co dzień obcuje psychiatra. Aby wykonywać ten zawód musi on skończyć studia medyczne, a następnie wybrać specjalizację, jaką jest właśnie psychiatria. Do niego kierowane są przede wszystkim osoby, u których trzeba wdrożyć leczenie farmakologiczne. Jeśli więc czujemy, że nasza depresja jest na tyle zaawansowana, iż nie możemy czekać na pozytywne rezultaty mogącej trwać nawet kilka lat psychoterapii, powinniśmy zgłosić się od razu do psychiatry. To on ma możliwość wystawienia recepty czy nawet wysłania do szpitala psychiatrycznego, gdy występuje ryzyko, że pacjent wyrządzi sobie krzywdę. Oprócz tego, psychiatra zajmuje się leczeniem takich chorób, jak: schizofrenia czy choroba dwubiegunowa. Może również wydać skierowanie na dodatkowe badania, takie jak: rentgen, rezonans, tomografia komputerowa.

Pamiętajmy, by nigdy nie lekceważyć problemów ze zdrowiem psychicznym i nie bać się szukać specjalistycznej pomocy. Wiele chorób można z powodzeniem leczyć, a w konsekwencji wyeliminować ich nieprzyjemne skutki, które odczuwamy każdego dnia. Męczenie się z nimi z powodu niewiedzy lub wstydu jest kompletnie bezsensowne, a postępując w ten sposób, wyrządzamy sobie samemu krzywdę.