Ortoreksja to zaburzenie odżywiania, które objawia się obsesją na punkcie zdrowego odżywiania. Choć przyczyny takiego stylu życia na początku mogą być całkiem słuszne, to jednak w pewnym momencie dochodzi do znacznego ograniczenia spożywanych produktów. Może to doprowadzić do wielu niedoborów, a także wystąpienia zaburzeń psychicznych. Dlatego dowiedz się, czym objawia się ortoreksja i jak należy ją leczyć.

Co to jest ortoreksja?

Ortoreksja to choroba o podłożu psychicznym, która powoduje groźne zaburzenia odżywiania. W przypadku tego schorzenia powstaje niebezpieczna obsesja na punkcie zdrowej diety, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do całkowitej rezygnacji ze wszystkich produktów spożywczych. Chora osoba tłumaczy wtedy  swoje zachowanie troską o zdrowie.

Tak naprawdę ortoreksja stanowi skutek uboczny ideałów promowanych przez środki masowego przekazu i media społecznościowe. W konsekwencji coraz więcej osób zaczyna w zbyt dużym stopniu dbać o dietę i nadmierną aktywność fizyczną, co ostatecznie może mieć negatywne skutki dla zdrowia.

Jak rozpoznać ortoreksję?

Zazwyczaj przyczyną ortoreksji jest chęć pozbycia się zbędnych kilogramów i poprawa samopoczucia. Naukowcy podkreślają, że powstanie tego zaburzenia często ma związek z wyższym BMI i niższym wykształceniem. Poza tym podatne na rozwój zaburzenia mogą być osoby, które już wcześniej doświadczyły problemów z odżywianiem lub wykazywały zachowania obsesyjno-kompulsywne, jak np. bulimia oraz anoreksja.

Zastanawiasz się, jak rozpoznać ortoreksję? Osoba z tym zaburzeniem psychicznym przywiązuje dużą wagę do jakości pożywienia, co dotyczy zarówno pochodzenia produktów, jak i sposobu, w jaki doszło do ich obróbki termicznej. Zazwyczaj samodzielnie przygotowują posiłki, unikają również restauracji czy barów, bo nie wierzą, że można tam zjeść coś zdrowego. Z czasem takie zachowanie może prowadzić do izolacji społecznej.

Cechą charakterystyczną dla ortorektyków jest to, że gdy zjedzą coś, co uznaje za niezdrowe, to odczuwają wstręt do siebie oraz wyrzuty sumienia, ponieważ nie byli w stanie sprostać wymaganiom diety. W skrajnych przypadkach może dochodzić nawet do wymierzania sobie kar za „nieprawidłową” dietę.

Ortoreksja – objawy zaburzenia

Kluczowe znaczenie ma rozpoznanie ortoreksji już na wczesnych etapach rozwoju zaburzenia, ponieważ pozwala to na uniknięcie lub ograniczenie powikłań, jakie wywołuje ortoreksja. Objawy tego zaburzenia mogą być różne, dlatego, jeśli dostrzegasz w swoim otoczeniu osobę, u której występują poniższe symptomy, to warto polecić profesjonalną pomoc psychologiczną bądź psychodietetyczna.

Przede wszystkim zwróć na uwagę na następujące objawy ortoreksji:

• bardzo restrykcyjna kontrola jakości żywności,
• obsesyjne sprawdzanie etykiet produktów spożywczych,
• bezwzględne podejście do sposobu obróbki termicznej i kulinarnej,
• zwiększone zużycie suplementów,
• przekonanie, że tylko poprzez eliminację produktów spożywczych można uniknąć niezdrowego stylu życia,
• wyrzuty sumienia pojawiające się po zjedzeniu czegoś, co ortorektykom wydaje się niezdrowe,
• tworzenie rytuałów związanych z przygotowywaniem i spożywaniem posiłków,
• jedzenie tylko takich potraw, które zostały samodzielnie przygotowane,
• unikanie spotkań towarzyskich – szczególnie dotyczy to miejsc, gdzie podawane jest jedzenie,
• osądzanie osób, które nie przestrzegają takich samych zasad żywieniowych,
• skupienie uwagi na jakości pożywienia, a nie na jej ilości,
• brak przyjemności z jedzenia – u ortorektyków zakup, przygotowanie i spożywanie posiłków powoduje ogromny stres, a także pojawienie się niezdrowych emocji.

Dostrzegalne są także fizyczne objawy ortoreksji:

• odwodnienie,
• problemy z koncentracją,
• zaparcia,
• bezsenność,
• trudności ze snem,
• wahania wagi,
• wypadanie włosów,
• objawy niedożywienia.

Ortoreksja – jakie są skutki dla zdrowia?

Stopniowe ograniczenie spożywanego jedzenia może być bardzo niebezpieczne, a do tego prowadzić trwałe powikłania zdrowotne. Przede wszystkim jednak często ortoreksja skutkuje niedożywieniem. Niebezpieczny jest też niedobór białka, ponieważ skutkuje to katabolizmem własnych białek strukturalnych. Oprócz tego dostrzegalne są liczne powikłania ortoreksji:

• utrata masy ciała,
• niedożywienie,
• osłabienie organizmu,
• odma opłucnowa,
• niedobór sodu, czyli hiponatremia,
• anemia, która jest spowodowana przez niedobór żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego,
• rozedmy śródpiersiowej i podskórnej,
• kwasicy metabolicznej
• rozpadu białek mięśniowych,
• zaburzeń parametrów wątroby.

Ortoreksja – leczenie

Diagnozowanie  i leczenie ortoreksji bywa problemowe, ponieważ na samym początku wielu specjalistów błędnie łączy występujące objawy z jadłowstrętem psychicznym bądź innymi zaburzeniami odżywiania. Dlatego często stosowany jest kwestionariusz ORTO-15, który składa się z 15 pytań i to właśnie one pomagają w prawidłowej diagnozie.

Leczenie ortoreksji wymaga pomocy ze strony różnych specjalistów – psychologa, psychodietetyka, a nawet psychiatry. W końcu niekiedy konieczne jest zastosowanie farmakoterapii. Stosowana jest terapia behawioralno-poznawcza, ponieważ to właśnie z jej pomocą specjaliści mogą poznać przyczyny zaburzenia odżywiania.